قدس آنلاین: کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی بر روی بسیاری از حوزه های اقتصادی تاثیر گذاشته است. عدم تقاضا برای خرید نفت به دلیل ویژه جهانی ناشی از بسته شدن مرزها و تعطیلی مسافرت ها و صنعت توریسم و کاهش فعالیت و حجم تولید کارخانه‌ها قیمت این ماده سیاه را بسیار کاهش داده است. دراین بین بودجه سال 99 که بخش قابل توجهی از آن در خوش بینی دولت نفتی بسته شده محقق نمی شود، تکلیف بودجه عقیم مانده در شرایطی که فشار بیشتری به لحاظ تبعات اقتصادی ویروس کرونا بر دولت وارد می شود چیست در گفت و گو با محمد علی خطیبی کارشناس بازار نفت و انرژی و مدیر اسبق امور بین الملل شرکت ملی نفت مطرح شده است.

با توجه به اینکه نفت با سقوط قیمت بی مانندی در تاریخ حیات خود در بازارهای جهانی مواجه شده و اتکای بودجه سال جاری به درآمدهای نفتی فارغ از بحث تحریم ها، دولت چه راهبردی را باید دنبال کند؟

قطعاً با روند موجود بازار نفت به لحاظ مقدار و قیمت، بعید به نظر می‌رسد که درآمدهای مورد نیاز بودجه کشور که براساس نفت بسته شده محقق شود،لذا یک بار برای همیشه باید این دندان لق را کند و بودجه دولت را غیر نفتی کرد، حتی اگر درآمد نفتی هم داشتیم لازم است که آن را برای سرمایه گذاری و توسعه زیر ساخت های کشور به صندوق توسعه ملی واریز کنیم و به جای بودجه خرج نکنیم. مسلماً دولت باید راهکارهای دیگری را برای این موضوع مهم اتخاذ کند، هر چند که شرایط کرونایی نیز مانع از وصول مالیات مورد نظر دولت می‌شود لذا به نظر می‌آید بازار سرمایه در حال حاضر بازار مناسبی برای هدایت سرمایه‌ها و تأمین بخشی از نیاز بودجه دولت به شمار رود، اما تا شکست کرونا و رسیدن قیمت نفت به نرخ‌های معمول دولت نمی‌تواند روی این درآمد حساب زیادی باز کند.

با توجه به عدم تقاضا برای خرید نفت، آیا تولید نفت می‌تواند به مصرف داخلی برسد؟

بله برای مصرف داخلی مشکلی وجود ندارد. نفت خام به مصرف پالایشگاه‌ها می‌رسد. مشکل بزرگ کشور ما این است که عمده صادرات ما فروش نفت خام است. نفت خام  به راحتی قابل تعقیب،  شناسایی و ردیابی است در حالی که این موضوع به راحتی بر روی صادرات فرآورده ها صدق نمی‌کند. متأسفانه دولت های آقای روحانی و مجلس دهم در این باره موفقیتی به دست نیاوردند و کار خاصی ترتیب ندادند. عمده صادرات ما در حال حاضر مواد خام نفتی است، امید می رود با تاکید رئیس‌جمهور  برای عبور از خام‌فروشی کاری صورت داده شود هر چند همه دولت‌ها از این شعارها داده‌اند اما سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و اسناد بالادستی را در این امر خطیر که عبور از خام فروشی است محقق نکرده اند.

آیا مجلس یازدهم برای تصویب قوانینی در راستای عبور از خام فروشی نفت می تواند محل امیدی برای کشور و اقتصاد باشد؟

مسلما تبدیل نفت به مشتقات نفتی ایجاد ارزش افزوده می کند، منتهی در این زمینه دولت ها تا کنون اقدام جدی صورت نداده اند و  بیشتر حرف و شعار سر داده اند! تا زمانی که همه چیز ختم به حرف و توصیه شود کار به جایی نمی‌رسد مگر اینکه مجلس یازدهم که  امیدهای زیادی به آن بسته شده فروش نفت خام را ممنوع کند تا دولت مجبور به عبور از خام فروشی نفت و ساخت و اعلام کند که از دو سال آینده یک گروه فرآورده های نفتی با ارزش آفرینی پولی بیشتری شود.

اقتصاد ما در حال حاضر با شرایط مطلوبی مواجه نیست، اگر به دنبال عبور و جلوگیری از خام فروشی نفت باشیم  با  توجه به وابستگی شدید ما به درآمدهای نفتی چه چالش هایی پیش روی دولت قرار دارد؟

عبور از این وضعیت سخت نیازمند بسترسازی های لازم از سوی دولت، مجلس دولت و کل حاکمیت برای عدم  وابستگی به نفت است. وابستگی به درآمد نفت خام نقطه ضعف کشور است، نقطه قوت ما به شمار نمی رود. مسلما اگر عبور از خام فروشی نفت در سال های گذشته از برنامه های پنج ساله به تدریج آغاز می گردید امروز هیچ گونه وابستگی به درآمد نفت خام نداشتیم. تحریم های آمریکا هر چند تهدید بود اما فرصتی اجباری برای عبور از این موضوع شد، یعنی ما در برهه‌ای از زمان هستیم که به صورت جبری چه بخواهیم چه نخواهیم نمی‌توانیم درآمد نفتی داشته باشیم، بنابراین باید از این وضعیت استفاده کنیم تا وابستگی خودمان را یک بار برای همیشه به این گونه درآمد قطع کنیم. 

انتهای پیام/